Hoe zet ik een burgerinitiatief op?
Een half en onvolledig advies van non-professionals, maar wel een aanpak die lijkt te werken.
De stedelijke jungle waarin Straelend Schoon ontstond
Je moet weten: ik woon sinds 2005 in een multi-cultureel deel van Venlo. De garage naast mijn huis is ooit gebruikt door de Bende van Venlo. Op straat hoor je naast het Venloos en Nederlands, ook veel Pools, Turks, Roemeens en Bulgaars. De wijk kent prachtige statige panden, maar veel van deze jaren-30 herenhuizen zijn (nog) verloederd en de panden herbergen per vierkante meter te veel mensen — veelal seizoensarbeiders. Ondergrondse afvalcontainers puilen uit en worden gebruikt als dumpplaats voor grofvuil. Met enige regelmatig ben je getuige van een echtelijke ruzie waarbij een flink pak slaag niet geschuwd wordt, veelal veroorzaakt door te veel drank of drugs. Op straat wordt gehandeld in drugs en, hoewel ik geen bewijs heb kunnen vinden, zweer ik je dat in het pand naast ons huis geruime tijd dames geld verdienden met de verkoop van hun lijf. Kort gezegd; op plekken kent de wijk een ruw randje en de straat die een hoofdrol hierin speelt: de Straelseweg.
In deze stedelijke jungle, juist op de Straelseweg, is sinds 2020 zoiets moois ontstaan: Straelend Schoon. Mijn creatieve buurvrouw Lian van Wanrooij en ikzelf zeiden in het voorjaar van 2020 gekscherend tegen elkaar tijdens een kopje koffie: “De Straelseweg is nu zo verschrikkelijk vies en onveilig, maar het is echt een straat met potentie. Het kan zo mooi worden. Wat denk je ervan, zullen wij samen kijken of we het mooier en leuker kunnen maken … ”.
We konden niet vermoeden dat dezelfde wens onderhuids al langer sluimerde bij tientallen andere buurtbewoners en dat onze eerste actie een burgerinitiatief zou voortbrengen dat, bij elke actie, met gemak met 10–25 buurtbewoners op de been brengt. En dat het klein geluk van deze mini-acties echt aanstekelijk werken in de straat, in de wijk, maar ook buiten onze wijk en zelfs buiten Venlo.
Zeg vertel eens: hoe hebben jullie dat gedaan.
Mensen bellen ons inmiddels vaker met de vraag: “Hoe doen jullie dat? Hoe hebben jullie dat aangepakt? Hoe kunnen wij, met andere buurtbewoners, onze eigen straat ook onder handen nemen.” We hebben besloten onze aanpak op te schrijven. Als we ervoor kunnen zorgen dat ons enthousiasme verder wordt verspreid en er wellicht één ander burgerinitiatief door kan ontstaan, dan is het de moeite van het opschrijven waard.
Ben jij aan het onderzoeken hoe je een burgerinitiatief opzet en hoe je andere buurtbewoners enthousiasmeert om mee te doen. Lees dan verder. Wellicht kunnen onze tips je dan helpen.
Let op: het is totaal ongegrond advies
Maar … laat ik wel heel duidelijk zijn voordat je verder leest. ‘We doen namelijk gewoon maar iets’. We zijn hier niet voor opgeleid. Niet alle problemen in onze straat of wijk zijn magischerwijs al opgelost. Niet alle buurtbewoners zijn even enthousiast over wat we doen. En nog belangrijker: we doen het niet alleen.
Inmiddels zijn we met een groep van 25 bewoners, elke bewoner speelt een hele belangrijke rol en sommige bewoners zetten eigen ondersteunende projecten op. Het initiatief is groter geworden dan wijzelf en ieders inbreng heeft een positief effect op het straat en de wijk. Je gaat hier dus een half en onvolledig advies lezen. Wees je daarvan bewust.
Maar goed, laten we kijken hoe wij burger-iniatief Stichting Straelend Schoon zijn gestart (bekijk ook onze presentatie hier):
De 4 uitgangspunten van ons burgerinitiatief, voordat we startten:
Hoewel we deze punten niet expliciet hebben opgeschreven of zelfs hebben benoemd naar elkaar voordat we startten, hebben 4 uitgangspunten wel heel duidelijk onze koers en aanpak bepaald.
De 4 uitgangspunten kwamen impliciet voort uit het type mens dat Lian en ik zijn. Ons glas is altijd halfvol, we zijn eerder doeners dan denkers en we zijn ervan overtuigd dat we zelf dingen kunnen maken of creëren. En ten slotte hebben we allebei een drukke meer-dan-fulltime baan waardoor we niet altijd evenveel tijd beschikbaar hebben voor vrijwilligerswerk.
We moeten de 4 uitgangspunten dus wel met je delen als je Straelend Schoon wilt begrijpen.
Onze 4 uitgangspunten:
- We doen wat ons energie geeft
- We vechten niet
- We pakken aan waar we invloed op hebben
- We verwachten niets van anderen
Wat bedoelen we hier precies mee?
Uitgangspunt 1: We doen wat ons energie geeft
We hebben een druk leven, werken meer dan fulltime, en klussen en tuinieren bovendien zelf veel aan onze eigen huizen en tuinen. Daarom kiezen we bewust waar we tijd aan willen besteden naast ons werk. Voor ons geldt: energiezuigers kunnen we niet gebruiken. We zoeken iets naast ons werk dat energie geeft, dat ons blij maakt, ons oplaadt en waar we voldoening uit kunnen halen. Dingen die geen positiviteit brengen laten we links liggen.
Om je een voorbeeld te geven: soms moeten we overleggen met andere bewoners over onze ideeën. Natuurlijk! Maar in onze ogen is veel praten of vaak vergaderen niet altijd een garantie voor resultaat. Bovendien geloven we dat slechts een klein aantal mensen zich happy voelt bij het maken van beleid en ‘delibereren’. Wij denken dat de meeste mensen liever ‘de handen uit de mouwen steken’ en daarbij staan te springen om te helpen. We kiezen er daarom bewust voor om maximaal 4 tot 6 keer per jaar de koppen bij elkaar te steken. En vergaderen moet dan vooral ook leuk zijn en voor verbinding zorgen in het kernteam. Hebben we tussentijds afstemming nodig: dan wandelen we even bij elkaar langs of stemmen we met elkaar af via WhatsApp. Onze keuze: we zijn geen vergader-groep, we zijn een doe-groep.
Uitgangspunt 2: We vechten niet
Deze uitgangspositie waarin ‘positiviteit de basis ’ is, betekent dus ook dat we niets bevechten. We hebben geen zin om lange emails te moeten schrijven aan de Gemeente, advocaten in de arm te moeten nemen of ruzie te zoeken met instanties. We hebben geen zin in negativiteit. We gaan dan ook ook waar de stroom ons naartoe brengt. Mag linksaf niet, dan kijken we wat er voor leuks rechtsaf te doen is.
Een voorbeeld: we willen graag dat de Straelseweg een bomenlaan wordt. De straat is te warm in de zomer door een gebrek aan groen, het lijkt een racebaan waardoor er te hard wordt gereden en mooie bomen geven de straat wat meer cachet. Helaas kunnen er geen bomen in de grond gepland worden omdat er te veel leidingen lopen. We zagen in de Gemeente Tilburg hoe klimplanten rondom lantaarnpalen groeien. Dat zou het gevoel van een ‘bomenlaan’ kunnen geven zonder dat er diep-wortelende bomen de grond in moesten.
Helaas hoorden we van de Gemeente Venlo dat het werken aan de lantaarnpalen onveilig wordt met de rekken rondom de palen. Het mocht in Venlo niet. Nu kun je boos worden en het antwoord van de Gemeente bevechten. Wij accepteerden hun antwoord, eigenlijk zonder er tegenin te gaan. Wij zien de Gemeente als expert en zij mogen bovendien hun eigen visie en mening hebben, anders dan die van een Gemeente Tilburg. We zochten naar andere manieren om groen in het straatbeeld te brengen en vroegen de Gemeente juist daarover mee te denken.
Nu realiseren we ons dat je soms als burger op moet komen voor je belangen en dat het kan gebeuren dat je in een wij-tegen-zij situatie terecht komt. Het lijkt ons verschrikkelijk vervelend als dit gebeurt. Maar heel simpel gezegd; wij kunnen zo’n energieslurper niet erbij hebben. We kiezen daarom bewust de (te) gemakkelijke weg. We onderzoeken vooral hoe we een probleem met alle belanghebbenden samen kunnen oplossen op een manier die wél in ieders belang is.
Uitgangspunt 3: We pakken aan waar we invloed op hebben
Uitgangspunten 1 en 2 vormen gezamenlijk ook de basis voor uitgangspunt 3. We zetten onze tanden alleen in projecten waar we invloed op kunnen uitoefenen.
Om het uit te leggen met een voorbeeld: de Gemeente Venlo heeft lange tijd te weinig handhavers gehad. Met man en macht werden nieuwe handhavers geworven en opgeleid, maar op een gegeven moment waren er door ziekte en personeelsgebrek slechts 8 handhavers inzetbaar. Hoe kunnen wij verwachten dat deze 8 toppers 24/7 beschikbaar en bereikbaar kunnen zijn in de 7 woonplaatsen, 21 wijken en 114 buurten van de Gemeente Venlo. Dat is onmogelijk en onmenselijk. We hadden kunnen klagen en zeuren. Maar wij leggen ons bewust neer bij deze situatie, delen steun aan de handhavers die aan het werk zijn — voor hen is de situatie vooral het vervelendst — , we bedanken hen expliciet als ze iets aanpakken in onze straat en geven vooral de Gemeente de tijd om het probleem op te lossen. We kiezen er bewust voor om geen extra klachten bij de Gemeente neer te leggen over het tekort aan handhavers. Als we het één keer hebben gezegd dan is dat voldoende. We hebben er vertrouwen in dat de Gemeente het op wil en kan oplossen. Wellicht worden we ooit teleurgesteld door deze aanpak, maar dan gaan we er ons dan pas druk om maken. We kiezen bewust om te handelen vanuit een positie van vertrouwen.
Uitgangspunt 4: We verwachten niets van anderen
Dit zorgt ervoor dat we ervan uitgaan dat we alles zelf moeten doen. We verwachten niets van anderen. Om onze projecten te financieren moeten we zelf sponsors zoeken, we willen niet rekenen op subsidie. Als de Gemeente namelijk een aantal jaar minder budget heeft, dan moet dat ons initiatief niet stil komen te liggen. Als er geen handhaving is, dan moeten we zelf proberen ongewenst gedrag proberen te stoppen. Als onze straat buiten de water-geef-route ligt van de afdeling groen van de gemeente ligt, dan kunnen we alleen groen-projecten oppakken die zelf kunnen bewateren.
Kortom; wij zijn zelf verantwoordelijk en willen onafhankelijk van andere kunnen werken.
Dat wil niet zeggen dat we geen subsidie, hulp van handhaving of steun van ambtenaren willen aanpakken. Juist wel. Maar we rekenen er niet op. Elke ondersteuning voelt op deze manier bovendien als cadeautje.
Om je nog een voorbeeld te geven: Als we illegale dumpingen op willen lossen zonder de constante achtervang van Handhaving of Politie, welke mogelijkheden hebben we dan zelf? We hebben bijvoorbeeld stickers geplakt op ondersgrondse afvalcontainers met uitleg in diverse talen. We hebben afvalbakken geprobeerd duidelijker zichtbaar te maken zodat passanten afval niet op straat gooien. En we proberen ‘notoire dump-plekken’ mooier te maken in de hoop dat mensen minder snel dumpen.
Hebben we hiermee altijd succes? Lossen we de problemen altijd op met onze aanpak? Nee, absoluut niet! Alles gaat op basis van trial-and-error. Maar als je ervan uitgaat dat iets mogelijk kan mislukken en dat je vooral kunt leren van de ervaring, dan is de teleurstelling niet (te) groot en de geluksfactor als de aanpak enigszins een gedragsverandering met zich meebrengt des te groter.
Om je wederom een voorbeeld te geven: bij één van de ondergrondse containers, vlak bij een Poolse Supermarkt, ligt altijd zoveel zwerfafval en gedumpt grof vuil. Het is om te janken. Tot overmaat van ramp werd de muur achter de containers beklad met vulgaire graffiti. De eigenaar van het pand zag niets in het schoonmaken van de bekladde muren. Zijn zienswijze: zodra hij het eraf zou hebben gehaald, zouden de muren weer beklad worden. Hij begon er niet aan. Hoewel het voor ons als straatbewoners vervelend is dat de muur lelijk, beklad en vies is, is het de eigenaar goed recht om deze keuze te maken. Dus we besloten met de eigenaar en gemeente te kijken of een geveltuin zou kunnen werken. De eerste reactie van de meeste mensen: waarom beginnen we hieraan? Het is onbegonnen werk. ‘Ze’ hebben toch geen respect voor de tuin en ‘ze’ blijven dumpen. Toch besloten we door te zetten. Inderdaad, wellicht werkt het mooi-maken van de dump-plaats niet. We besloten — naief en positief — de mogelijkheid te overwegen: de planten eruit halen en de stoep dichtgooien kan immers altijd nog als het niet werkt. Waarom proberen we het niet gewoon? Wellicht worden we positief verrast! We kregen de handen op elkaar en voila, de geveltuin is inmiddels aangelegd. Op verzoek van de eigenaar zónder klimplanten en met een regenton waarmee we de geveltuin eenvoudig zelf kunnen beregenen. Onze eerste ervaring: de geveltuin blijft netjes. Er wordt nog altijd illegaal gedumpt, maar de locatie ziet er minder slordig uit. Hopelijk blijft dit zo.
Straf een instantie niet af op het gedrag van één van de medewerkers.
Een laatste tip: zie ‘De Gemeente’ of ‘De Politie’ niet als één homogeen blok of instituut. We horen anderen vaak klagen dat ‘de Gemeente nooit antwoord geeft’ of ‘De Politie steekt niet hun nek voor ons uit’. Wij hebben echt diametraal andere ervaringen.
Wederom; we kiezen bewust voor een positief wereldbeeld. Onze visie: de Gemeente bestaat uit mensen. De ene mens reageert op tijd, de andere mens reageert standaard te laat. Dat is in onze vriendengroep zo. Dat is ook bij een grote instantie zoals ‘De Gemeente’. We kiezen er bewust NIET voor om die ene minder-positieve ervaring symbool te laten staan voor onze ervaring met alle ambtenaren. En wellicht door dit wereldbeeld, of wellicht omdat we geluk hebben, of wellicht dat precies de mensen waarmee wij werken bij de Gemeente Venlo plezier hebben in hun werk en ons graag helpen: we zijn keer op keer leuk geholpen en hebben overwegend positieve ervaringen. De mensen waarmee wij projecten oppakken zijn allemaal mensen met passie voor hun baan en die zich met hun ziel en zaligheid inzetten. En dat doen ze niet altijd op ‘ons tempo’ of precies ‘op onze manier’. En dat is okee. Wie zei überhaupt dat wij het bij het juiste eind hebben?
Vanuit dit wereldbeeld c.q. met deze uitgangspunten zijn we dus Straelend Schoon gestart. Heel concreet:
Straelend Schoon zet zich in voor een Straelseweg die Schoon & Opgeruimd is, Fleurig & Groen en Gemoedelijk & Veilig.
We pakken met Straelend Schoon telkens overzichtelijke afgebakende projecten op die stuk voor stuk ‘klein geluk’ opleveren in de straat. En alle projecten vallen binnen de kernthema’s Schoon & Opgeruimd, Fleurig & Groen en Gemoedelijk & Veilig. Elke project wordt getrokken door één of twee kartrekkers en bij de uitvoering van het projecten krijgen de kartrekkers al snel hulp van 10 tot 25 buurtbewoners die helpen bij de realisatie.
De impact die Straelend Schoon met deze kleine projecten heeft op de Straelseweg:
- Wij-gevoel: de Straelseweg is een lange straat met veel doorgaand verkeer. Mensen die op nummer 1 wonen kenden mensen die op 200 woonden helemaal niet. In 3 jaar tijd heeft het samen werken aan projecten erin geresulteert dat mensen elkaar kennen, elkaar groeten, samen een stukje gaan wandelen en samen koffie drinken. Straatgenoten worden uitgenodigd op elkaars verjaardagsfeestje en ze schrijven elkaar kerstkaarten. Mensen geven aan zich na 25 jaar op de Straelseweg te hebben gewoond eindelijk ‘thuis’ te voelen.
- Zelf invloed op woongeluk: Bewoners van de Straelseweg durven inmiddels zelf ideeën te opperen waarmee problemen, die zij zelf ervaren, wellicht opgelost kunnen worden. Het beeld is gekenterd: verbeteren van de straat is niet enkel de verantwoordelijkheid meer van anderen of ‘De Gemeente’. Mensen zien dat ze hier zelf een rol in kunnen spelen. Voorbeeld doet volgen.
- Gevoel van vooruitgang: Al die — ogenschijnlijke — kleine geluksprojecten zorgen er samen voor dat ‘men’ het gevoel heeft ‘dat er iets aan het veranderen is’ in de straat. Het resultaat is merkbaar. Mensen pikken de positieve berichten op en verweven het zelf tot een succesverhaal dat groter is dan de resultaten van de projecten zelf.
- Aangewakkerd enthousiasme bij instanties: Gemeente, Politie, Handhaving … ons enthousiasme heeft ook een positieve invloed op individuele mensen die werken bij instanties. We hebben er niet specifiek om gevraagd, maar mensen worden blij als ze met ons zaken doen. We merken dat ze extra hun best doen, eerder meedenken en successen met ons meevieren. Positiviteit en vooruitgang blijkt echt besmettelijk.
- Interesse vanuit projectontwikkelaars: En die positiviteit lijkt ook (met name lokale) projectontwikkelaars te besmetten. Natuurlijk hebben de hoge huizenprijzen en het woningtekort daar ook aan bijgedragen. De Straelseweg ligt pal naast het centrum van Venlo én er staan prachtige grote panden. Nog altijd worden grote statige panden omgetoverd tot meerdere woningen. Maar waren het eerder ‘uitgewoonde’ kamers die verhuurd werden aan gastarbeiders … nu worden de panden verbouwd tot luxe appartementen. Mensen wilden voorheen niet op de Straelseweg wonen. Inmiddels is dat langzaam aan het veranderen en projectontwikkelaars ruiken een kans om prachtige statige panden te verhuren op loopafstand van het centrum. En doordat er andere mensen komen wonen in de straat, die zich ook in willen zetten voor de straat, verandert de dynamiek ook weer ten positieve.
Een 3-traps aanpak: zo kregen wij Straelend Schoon van de grond
Maar wat hebben we dan precies gedaan? Eigenlijk zijn dat maar 3 dingen:
- Random act of kindness
- Organiseren van een kernteam
- Constant Communiceren
Stap 1: Random act of Kindness
Mijn buurvrouw Lian houdt van groen. Haar tuin is een oase midden in het centrum van Venlo. Het was ook haar idee om een lief ‘groen’ gebaar te brengen naar de mensen in de straat. En precies op dat moment was er een andere straat in de Gemeente Venlo dat met een SAM-fonds* aanvraag 65.000 bloembollen had gekocht.
(*SAM staat voor Stad van Actieve Mensen. Met deze subsidie uit het SAM-fonds van maximaal 5000 euro wil de gemeente inwoners ondersteunen en stimuleren die iets voor hun wijk willen doen.)
De Laaghuissingel had met de SAM-fonds subsidie 65.000 bloembollen geplant in de middenberm, en daar hadden ze er nog 2.000 van over. Lian raakte in contact met de kartrekker van dat project en zij schonken ons deze 2.000 bloembollen. We ontwierpen een flyer en bekostigden de drukkosten zelf. Lian en ik gingen deur-aan-deur en lieten overal een leeg yoghurtbakje achter met bloembollen.
De actie bracht direct blijdschap en positiviteit in de straat. Er waren eerder al andere initiatieven gestart, maar veelal benaderden deze initiatieven de straat ‘beleidsmatig’. De bloembollen-actie was echt ‘a random act of kindness’.
Op de flyer riepen we mensen op om zich aan te sluiten bij Straelend Schoon en mee te helpen. En precies dat gebeurde.
Stap 2: Organiseren van een kernteam
In totaal reageerden 6 andere buurtbewoners op de bloembollen-flyer-oproep. Het waren stuk-voor-stuk andere type mensen en elk met een andere drijfveer om te willen helpen. Maar wat ze allemaal zeiden: ‘de positiviteit waarmee Straelend Schoon startte met de bloembollen-actie maakte dat deze ‘actie-groep’ anders voelde. Iets waar ik deelgenoot van wilde zijn.’
Het was net in het begin van de coronaperiode. Binnen bij elkaar afspreken was geen optie. Dus we kwamen buiten, op een frisse lentemiddag, in onze ‘tuin’ bij elkaar. Lian en ik hadden koffie, thee, vlaai, bier, wijn en fris geregeld. En tijdens die informele borrel deelden Lian en ik onze visie: ‘we willen 6 commissies starten en zouden jullie mee willen helpen — of zelfs kartrekker — willen worden van één van deze comissies.’ De 6 commissies: Commissie Schoon, Commissie Fleurig, Commissie Groen, Commisie Veilig, PR-Commissie en de Commissie Fundraising.
Alle aanwezigen gaven aan waar zij zelf blij van worden en hoe zij willen helpen. Niet alle commissies werden ingevuld, maar dat was geen probleem. Er was een kernteam gestart!
Stichting oprichten & Bankrekening openen: We hadden wel het idee dat er, als we projecten zouden oppakken met de commissies, al snel wat geld om zou kunnen gaan in Straelend Schoon. Stel we zouden 5000 euro sponsoring ophalen en 5000 euro SAM-fonds subsidie aanvragen: dan staat er al snel 10.000 euro op je persoonlijke bankrekening dat eigenlijk van de straat is. Ik stond erop dat we dit officeel zouden regelen: zodra mogelijk zouden we een Stichting oprichten. Daarmee zouden we een bankrekening kunnen starten en dan zouden we aankopen en verplichtingen ook aan kunnen gaan vanuit de stichting, in plaats vanuit Lian en Melanie privé.
Notaris: We klopten aan bij Rivierdael Notarissen, de notaris in de wijk Venlo-Centrum Noord. Zij wilden ons wel korting geven, maar konden niet gratis werken. Dat is natuurlijk logisch. We moesten rekenen op 300 a 350 euro all-in voor de oprichting van de Stichting. We spraken met de notaris af dat we opnieuw contact op zouden nemen, zodra we het bedrag door sponsoring bij elkaar hadden. Het bedrag werd bijeengebracht door een aantal lokale ondernemers, waaronder Jumbo Benders — de lokale supermarkt — en een Freelance tekstschrijver De Huijsschrijver.
Bestuur: De mensen die zich gemeld hadden bij de informele borrel wilden niet het bestuur van de Stichting vormen. Nu was de commissie ‘Schoon’ al direct na de eerste samenkomst gestart met eerste afval-prikacties. Die prik-acties waren goed zichtbaar in de straat en dat bracht weer andere bewoners op de been die ook wel wilden helpen. We zochten ook bewust naar een bestuurslid welke niet in Nederland was geboren, zodat het duidelijk was dat Stichting Straelend Schoon voor alle bewoners van de straat is. Nu we geld hadden om de notaris te betalen en mensen hadden om een bestuur te vormen was Stichting Straelend Schoon een feit.
Maximale bestuurstermijn: We namen expliciet op in de statuten van de Stichting dat elk bestuurslid maximaal 2 jaar zitting mag nemen in het bestuur. Enerzijds maken we het onszelf lastig, omdat we ieder jaar een bestuurslid moeten laten rouleren, maar we wilden inbakken in het DNA van de Stichting dat niemand ‘Koning(in) van de straat mag worden’. Zonder die maximale termijn krijgen we snel iemand die 10 jaar bestuurslid is, alles voor het zeggen heeft en daarmee te veel inbreng heeft. Wisseling van de wacht is gezond. En als de Stichting geen bestuur meer kan vormen, misschien is de Straelend Schoon periode dan wel voorbij. Dan moet er wellicht gesproken worden over ontbinding van de Stichting.
Bankrekening openen: We zochten vervolgens naar de meest goedkope bankrekening. Dit bleek de BUNQ-bank te zijn. Bovendien leek BUNQ me extreem handig. Je kunt namelijk bestuurswisselingen gewoon via de app regelen. Ik ben zelf technisch wel handig, maar ik raad eigenlijk niemand de BUNQ-bank aan. Je kunt alleen een bankrekening openen via de BUNQ-app, die app werkt niet altijd goed. Voor jezelf een BUNQ-rekening openen gaat prima, maar met 3 bestuursleden is het echt een drama. En er is alleen Engelstalige support beschikbaar. Voor mij is dat geen probleem, maar wees je hiervan bewust.
Google / Gsuite: We wilden één digitaal archief. Als wij zaken afspreken met de Gemeente of emailen met andere bewoners, dan moeten die afspraken niet bewaard worden op 10 computers van 10 verschillende individuën. We maakten een gratis straelendschoon@gmail.com emailadres aan. Iedereen in het kernteam kreeg toegang tot deze inbox en we vroegen iedereen alleen te communiceren vanuit/via deze gmail-inbox.
Aan de gmail-inbox zit automatisch een agenda en Google Drive gekoppeld (waarin je toegang hebt tot Word, Excel, je kunt inschrijfformulieren maken). We hielden bewust de Gmail-inbox niet alleen voor het bestuur. Het hele kernteam heeft toegang. We spraken ook helemaal niet af wie de inbox beheert. Iedereen pakt de emails op die voor zijn/haar commisie zijn. Ziet iemand een email over het hoofd; dan tippen we elkaar via WhatsApp om even de inbox te controleren. Houden we onze inbox perfect bij: Nee. Soms moeten mensen wat langer wachten op een reactie. Maar het is vrijwilligerswerk en we vinden een langere reactietijd okee. Wel laten we mensen — middels een automatisch antwoordberichtje — weten dat een reactie langer op zich kan wachten. Zo doen we wat we (samen) kunnen. (Tip: als je een …@gmail.com mailadres gebruikt dan hoef je niet te betalen voor Gsuite. Kies je ervoor om een ….@ domeinnaam.nl te gebruiken, dan betaal je elke maand een Gsuite abonnement. Om vaste lasten laag te houden maken we bewust gebruik van het gmail e-mailadres).
Stap 3: Constant Communiceren = kort, regelmatig en blijven herhalen via diverse communicatiemiddelen.
Het laatste wat we hebben gedaan: constant communiceren. En daarmee bedoelen we 2 dingen:
- We hebben constant hetzelfde verhaal verteld.
- We hebben regelmatig gecommuniceerd.
In de reclamewereld is het algemeen bekend dat je een potentiële klant minimaal 7–15 keer met jouw boodschap moet bereiken voordat iemand jouw bedrijf of product overweegt. Hetzelfde geldt voor een burgerinitiatief. Er zijn maar weinig mensen die direct opspringen en meedoen als ze voor het eerst van Stichting Straelend Schoon horen.
Daarom vind je overal, in de inleiding van onze nieuwsbrief, in de bio van onze Facebookpagina en op ons Instagramprofiel, op iedere flyer of postkaart, en óók op onze website, altijd onze missie in 1 zin: Straelend Schoon zet zich in voor een Straelseweg die Schoon & Opgeruimd is, Fleurig & Groen en Gemoedelijk & Veilig. We herhalen het steeds zodat de boodschap uiteindelijk beklijft.
We proberen die missie ook kort te houden. We realiseerden ons heel goed dat de gemiddelde aandachtsspanne van een puber 8 seconden is. Voor een volwassene is het wellicht maximaal 30 seconden zijn. We gingen er vanaf de start al van uit dat mensen onze berichten amper zouden lezen. We proberen daarom kort te communiceren (lukt ons niet altijd ;) , we hebben onze boodschap vaak herhaald en we hebben ons verhaal via veel verschillende mediums verspreid. We wisten namelijk uit ons werk: sommige mensen zijn niet actief op Facebook, maar lezen wel graag je nieuwsbrief. En doen ze allebei, dan hebben we bij hen eerder 7–15 contactmomenten bereikt (en daarmee de kans vergroot dat ze ons kennen of dat ze wellicht mee willen helpen).
Ons uitgangspunt in de communicatie was dus: verwacht niet dat mensen je kennen (laat staat actie ondernemen) als ze 1x een briefje van je hebben ontvangen. We wisten: we krijgen pas echt mensen in beweging na 15 pogingen!
Dus hoe zorgen wij ervoor dat mensen van ons horen en kunnen lezen wat we doen? En dat ze ons 7 tot 15 keer 30 seconden van hun tijd hebben gegeven?
Website: www.straelendschoon.nl
Omdat we 'constant communiceren' stap 3 hebben genoemd lijkt het alsof de website NA de Random Act of Kindness kwam en NA het kernteam. Maar eigenlijk was de website er al VÓÓRDAT we met bloembollen langs de deuren gingen. We vonden het namelijk heel belangrijk dat als mensen ons zouden opzoeken na het ontvangen van de bloembollen dat ze zouden lezen wat we willen bereiken. Anders zou het enige verhaal de woorden aan de deur zijn geweest als ze de bloembollen in ontvangst namen.
We wilden eigenlijk vooral dat mensen een positief gevoel overhielden aan de ontvangst van de bloembollen zodat ze daarna kort op onze website zouden kijken. En dat lukte!
De website maakten we in Squarespace. Een tool waarin iedereen een mooie website bij elkaar klikt. Eigenlijk is Squarespace een kleurplaat. Jij bepaalt alleen welke foto in elk leeg fotovakje waar komt te staan.
Squarespace is niet gratis (reken op 135 euro per jaar). Maar onderhouden en bouwen kost amper tijd of (technische) kennis. Het eerste jaar betaalden we het zelf. Nu betalen we het uit een potje dat we ontvangen omdat we regelmatig onze straat schoonhouden van zwerfafval.
Nieuwsbrief:
We zorgden dat we vanaf dag 1 (de bloembollenactie) emailadressen verzamelden van bewoners en medewerkers van instanties. Een nieuwsbrief is namelijk de enige manier waarop je redelijk zeker kunt weten dat mensen je berichten ontvangen. Via Social Media als Facebook en Instagram zien gemiddeld genomen maar 10% van jouw volgers jouw bericht. Bij je nieuwsbrief van je straat is het al snel 80% van al jouw ontvangers. Nog een voordeel: nieuwsbrieftools zijn vaak gratis te gebruiken waardoor we geen geld hoefden uit te geven voor deze vorm van communicatie.
Lokale omroep: Omroep Venlo
Als Omroep Venlo onze acties niet had opgepakt had Straelend Schoon echt nog niet zo bekend geweest. Zoek dus uit of iemand van de Omroep in jouw straat of wijk woont. Het zorgt ervoor dat een grote groep mensen kennis met je kan maken.
Facebook & Instagram
We maakten bij de start ook direct een pagina aan voor Straelend Schoon op Facebook en Instagram. In onze straat wonen zowel mensen van 40 jaar of ouder (die lezen Facebook) als ook mensen die jonger zijn (25 tot 40 jaar oud, die kijken Instagram). Na elke actie plaatsen we een gezellige update. Naast dat wij anderen zo informeerden deden de leuke reacties en duimpjes en hartjes van buurtbewoners ons ook goed.
NextDoor
We maakten ook een profiel aan op het lokale social media Nextdoor genaamd. Al hebben we dat nooit goed bijgehouden.
Buurtbewoners die wilden helpen voegden we toe aan een WhatsApp groep. Zo is er een WhatsApp-groep voor het kernteam, voor de mensen die graag mee zwerfafval prikken met de commissie Schoon, voor mensen die boomspiegels of bloembakken 'geadopteerd' hebben en af en toe Groentips kunnen ontvangen voor hun planten.
Kaart
We drukten een lege ansichtkaart, die we gebruiken als er nieuwe bewoners komen wonen. We schrijven er zelf een persoonlijke boodschap op en heten nieuwe mensen in onze straat zo gezellig welkom.
Kerstkaart
We drukken een kerstkaart om zo iedereen fijne dagen te wensen. Dit jaar hebben we voor het eerst de data van acties achterop de kaart gezet als kalendertje.
Digitaal scherm
Het buurthuis in onze Straat heeft een digitaal reclamescherm. Daarop draait een kleine animatie. Deze animatie hebben we ook een korte tijd mogen laten rouleren op de televisieschermen achter de kassa’s van de supermarkt in onze straat.
Tip: Speel met Canva
Nu zijn we zelf handig met computers en creatief. We maken gebruik van het (gratis) ontwerpprogramma Canva. De ontwerpen die we hebben gemaakt in Canva zijn vrolijk en herkenbaar. Ze zouden, wanneer gemaakt door een professionele ontwerper, nóg mooier zijn. Maar het is goed zo. We kunnen met Canva snel een kaart of animatie in elkaar zetten. En dat is voor ons meer dan voldoende.
Tip: Zorg voor handige (jongeren) die social media kunnen bijhouden en de website op kunnen zetten.
Achteraf bezien hadden we nooit zoveel bekendheid of succes kunnen hebben zonder onze ervaring met en kennis over marketing, social media en Canva (maar ook Google en Gsuite). Mocht je zelf een burgerinitiatief opstarten, zorg dan echt dat je jonge technisch slimme mensen aan je bindt. En als het (marketing) professionals zijn: overtuig ze dat het niet perfect hoeft (zoals zij voor klanten doen), anders kost het echt heel erg veel tijd.
Niet over-professionaliseren. Een beetje kneuterig is beter.
Om af te sluiten: we proberen als Stichting Straelend Schoon telkens weer een stapje verder te gaan, grotere nieuwe projecten op te pakken en ook de organisatie steeds iets te verbeteren. Maar we moeten ook oppassen dat we hierin niet doorslaan. Het burgerinitiatief iseen succes omdat iedereen kan en mag aanhaken. Als het té professioneel wordt, té digitaal, té technisch … dan vallen er juist weer mensen buiten de boot. En dat willen we voorkomen. Dus we willen de kneuterigheid er zo lang mogelijk inhouden, want als je het ons vraagt: maakt dat Straelend Schoon toegankelijk en daarom ‘van ons allemaal’.
Heb je vragen na aanleiding van dit stuk tekst? Neem dan contact op met het huidige bestuur en kernteam via Straelendschoon@gmail.com. En je weet, het kan best even zijn dat je antwoord krijgt. ;)
